Verslag vergadering RA-Antwerpen vzw - regio Mol, 6 mei 2014: Lezing 'valpreventie - veilig bewegen in en rondom je huis'

Op 6 mei kwam een ergotherapeute, medewerkster van de Thuiszorgwinkel, ons nuttige tips geven om vallen in en rond het huis te voorkomen of te verminderen.

In zowat alle kamers in ons huis kunnen er situaties zijn die de mogelijkheid tot vallen verhogen.  Eén van de taken van deze ergotherapeute is bij de mensen thuis gaan kijken wat er anders / beter kan om vallen te voorkomen.  Dikwijls kan dit met kleine aanpassingen die weinig geld kosten maar door de jarenlange gewoontes over het hoofd gezien worden door de bewoners.

Algemeen.

• In beweging blijven is zowel goed voor lichaam als geest.  Ons lichaam vaart er wel bij omdat onze spieren beter in vorm blijven bij bewegen.
• Goed aanpassend schoeisel is veiliger dan muiltjes (pantoffels zonder hiel) of schoenen die te groot zijn, ook al is het maar om een paar stappen te zetten.  Schoeisel is veilig als het een platte hiel heeft en een brede zool.
• Loophulpen, zoals een wandelstok of rollator zijn aanbevolen indien het stappen niet vlot meer gaat.
• Losliggende kabels of snoeren veroorzaken vaak valpartijen. Ook snoeren op het aanrecht kunnen tot gevaarlijke situaties leiden.
• Voorzie genoeg ruimte om vrij in je huis te kunnen bewegen.
• Voorzie minstens 1 trapleuning, ook aan de keldertrap.
• Markeer de bovenste en onderste trap.
• Er bestaan allerhande hulpmiddelen om drempels te overbruggen.  Denk eraan dat deze hulpmiddelen veel meer plaats nodig hebben dan de oorspronkelijke drempels.
• Wasmachine en droogkast kunnen op een verhoogje geplaatst worden wat het in- en uitladen vergemakkelijkt.  Let er dan ook op dat de deuren naar elkaar toe opendraaien, zo kan je het wasgoed gemakkelijker van de machine naar de droogkast overhevelen.
• Een traplift kan een mogelijkheid zijn om van de ene naar de andere verdieping te gaan. De kostprijs is behoorlijk hoog en is afhankelijk van onder andere de vorm van de trap (recht of met een draai of hoek in) en de te overbruggen hoogte. De gebruiker van de traplift moet nog in staat zijn om op en af de traplift te kunnen en ze te bedienen. Soms wordt het gebruik van een traplift ook als een beetje “vliegen in het ijle” aangevoeld. Als de badkamer op de benedenverdieping is, wordt vaak aangeraden om b.v. het bed ook naar beneden te halen.
• Een Personen Alarm Systeem (PAS) is een goede oplossing voor personen die niet erg mobiel meer zijn.  Met dit systeem, dat om je hals of pols wordt gedragen, kan je via een zender-ontvanger-systeem hulp inroepen.  Hierdoor ben je zeker dat er hulp komt. Wie dit is, bepaal je vooraf  zelf.  Indien niemand gehoor geeft bij een oproep, wordt automatisch 112 (ambulance, brandweer, politie) verwittigd en komen deze. Dit PAS-systeem kan uitgebreid worden met een CO-melder of een bewegingssensor.

Elke kamer in huis heeft zowat z’n eigen nadelen waardoor het vallen op de loer kan liggen.  Hieronder volgen een aantal aandachtspunten en eventuele betere oplossingen.

De keuken.

• In laden heeft men een beter overzicht dan in kastjes.
• Kookfornuis en aanrecht kunnen zo geplaatst worden dat er al zittend met een (rol)stoel aan gewerkt kan worden.
• Gebruik een stevige trapladder in plaats van een stoel of krukje om op te staan. Probeer hetgeen dikwijls gebruikt moet worden op ooghoogte te zetten.  Een microgolfoven op een hoge koelkast is geen goed idee.
• Ruim gemorste etensresten onmiddellijk op want dit kan glad zijn en vallen veroorzaken.
• Berg elektrische toestellen en gevaarlijke zaken, zoals messen, na gebruik veilig op. 

De woonkamer.

• Tapijten zijn mooi, voelen warmer aan maar kunnen een obstakel vormen om over te vallen.  
• Een salontafel kan weggehaald worden of een kleiner model kan aangeschaft worden om zo een grotere loopruimte te creëren.
• Een op maat gemaakte zetel kan aangeschaft worden.  Zowel de zitdiepte als zitbreedte kan aangepast worden.  Bij deze zetels kunnen zowel de rugleuning als de zit in verschillende posities gezet worden naargelang de behoefte van de gebruiker.  Er zijn ook zetels die uitgerust zijn met een liftfunctie waardoor het een stuk makkelijker is om uit de zetel te stappen en er weer in te gaan zitten.  

De slaapkamer.

• Het bed kan verhoogd worden door er bedverhogers onder te plaatsen.  Dit zijn een soort blokken met een uitholling bovenin waarin de poten van het bed passen om zo het wegschuiven van het bed te voorkomen.  Het gebruik van boeken of andere blokken onder de poten wordt om deze reden afgeraden. Ook 2 matrassen op elkaar leggen wordt afgeraden omdat ze ten opzichte van elkaar kunnen gaan schuiven en dit een onveilige situatie geeft.
• Aan de rand van het bed, onder de matras kan een handgreep bevestigd worden om het rechtkomen uit het bed te vergemakkelijken.
• Tapijten zijn ook hier niet toegelaten.
• Verlichting is belangrijk.  Zorg ervoor dat het licht aan- en uitgedaan kan worden als je in bed ligt. Dus een lichtknop aan de slaapkamerdeur  en een lichtknop of -koord boven het bed of een lampje op het nachtkastje is zeker nodig.  
• Een wc-stoel of urinaal (voor mannen) is een handig hulpmiddel indien er geen andere wc in de buurt van de slaapkamer is. Een plasemmer of -pot is onstabiel en dus niet aan te raden.
• Als je ’s nachts toch je slaapkamer moet verlaten, zorg dan op de gehele route voor voldoende verlichting.  Er bestaan ook lichtbronnen die op een bewegingssensor werken.

De badkamer.

• Het is aan te bevelen dat de deur van de badkamer naar buiten opendraait.  Indien dit niet mogelijk is, is een raam of 2de deur een andere oplossing.
• Een bad nemen is voor ouderen of minder mobiele mensen niet altijd makkelijk.  Een (inloop)douche is dan een alternatief.  Zorg ervoor dat de deuropening vrij groot is.  Een douchegordijn is een beter alternatief.  Er kunnen allerhande zitjes in de douche geplaatst worden indien men niet goed recht kan blijven staan.  Een zitje tegen de muur is niet handig. Een badmatje heeft een antisliplaag aan de onderkant maar door het veelvuldig wassen, verdwijnt die laag en is het antislip-effect weg en verhoogt dus de kans op schuiven en vallen.  Een licht vochtige handdoek op de vloer leggen is een goed alternatief. Als je toch echt wel een bad wil nemen, zijn er misschien wel mogelijkheden om toch over die hoge badrand te kunnen.  Deze kunnen van badkamer tot badkamer verschillend zijn omdat ook vele badkamers verschillend zijn.
• Juist geplaatste handgrepen, zowel in douche als bad, kunnen het vallen helpen voorkomen.
• Een hangende lavabo is makkelijker om al zittend op een rollator of in een rolstoel te gebruiken.   Een eengreepsmengkraan kan desnoods met elleboog of voorarm bediend worden.  Een lange spiegel (tot op de lavabo) kan ook door een zittend persoon gebruikt worden.  Een spiegel gekanteld hangen is een alternatief. 

WC

• Er bestaan opzetstukken om de wc-pot hoger te maken.  Deze kunnen tussen de 5 en 15 cm hoog zijn.  Niet alle opzetstukken zijn even geschikt.  Ook één of meerdere tegels onder de bestaande wc-pot aanbrengen is een mogelijkheid.
• Ook hier kunnen goed geplaatste handgrepen een oplossing bieden.

Vele van deze zaken wisten we natuurlijk wel, maar het is goed om het nog eens opnieuw te horen.  Zo kunnen we onze eigen situatie toetsen aan hetgeen we gehoord hebben.

VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN

Mededelingen

Al degenen die verontschuldigd zijn, zijn in min of meerdere mate ziek. We wensen hun dan ook allemaal beterschap.

Voorstellen voor volgend werkjaar, gegeven door de aanwezigen, zijn :

• hoe kunnen we met make-up, accessoires, … ons beter in ons vel voelen?
• nieuwe medicatie,
• nieuwe operaties,
• assertiviteit (weerbaarheid),
• iriscopie (is een methode om ziekten af te lezen aan de iris). 

Maria Joos    

Geplaatst: 2014-05-19