Omdat koud weer het grootste deel van de landen bedreigt, melden miljoenen mensen met een chronische auto-immuunziekte, zoals reumatoïde artritis (RA), zich vaker bij hun zorgverlener wegens het toenemen van opstoten, pijn en symptomen.
Het goede nieuws is dat als patiënten en zorgverleners samenwerken aan het ontwikkelen van een winters behandelingsplan, dan is er een goede kans om de koude wintermaanden comfortabeler te maken.
Zorgverleners kunnen proactief nuttige onderwerpen bespreken met hun patiënten: veiligheidsmaatregelen, essentiële winterse uitrusting en fysieke activiteit bij slecht weer.
Kan het weer pijn in de gewrichten voorspellen?
De jury blijft onbeslist over de vraag of de afnemende barometerdruk of andere weersveranderingen een primaire reden zijn voor verhoogde gewrichtspijn. Bijvoorbeeld een studie aan de Tufts University in 2007 meldde dat een toename van gewrichtspijnen werd gemeld bij elke temperatuursdaling van 10 graden, vooral in combinatie met lage barometrische druk en neerslag.
Verschillende aanvullende onderzoeken ondersteunen deze beoordeling, vooral bij oudere patiënten. Helaas heeft onderzoek de weer-pijnroute niet bevestigd, dus dit fenomeen wordt nog steeds als theoretisch beschouwd.
Als duidelijk was vastgesteld dat een specifiek type winterweer geassocieerd was met verhoogde artritispijn, zou je kunnen verwachten dat mensen met chronische aandoeningen naar warmere klimaten migreren.
Uit onderzoek blijkt echter dat geen specifiek klimaat pijn veroorzaakt, maar eerder veranderingen in het lokale klimaat. Mensen raken gewend aan hun omgeving en worden uiteindelijk gevoelig, ongeacht waar ze wonen, als ze vatbaar zijn voor weersgerelateerde opstoten en symptomen.
Een andere reden voor een toename van pijn en zwelling tijdens koud, nat weer is dat koude lucht een toename van de hoeveelheid spierspasmen kan veroorzaken en de bloedcirculatie kan verminderen, waardoor het gevoel van pijn verergert.
Daarom, terwijl de wetenschap nog niet begrijpt waarom sommige mensen meer pijn kunnen ervaren als het weer verandert, moeten zorgverleners patiënten helpen om hun levensstijl en/of medicatie aan te passen aan hun individuele behoeften gedurende het hele jaar.
Uitrusting voor artritispatiënten bij koud weer
Het toepassen van warmte op de gewrichten die bedekt zijn met dun zacht weefsel (bijv. handen en voeten) kan aanzienlijk voordeel bieden aan artritispatiënten. Het zelf behandelen van gewrichten en spieren met warmte (of koude) moet echter voorzichtig gebeuren en onder begeleiding van een arts.
Aankleden tijdens periodes van opstoten kan een uitputtende strijd zijn. Tijdens de koude wintermaanden kan het dragen van zwaardere, waterbestendige kledij extra belasting veroorzaken. Artritispatiënten kunnen beter gekleed zijn in lagen die gemakkelijker aan- en uit te trekken zijn en evenveel warmte kunnen leveren als een enkele zware trui.
Bovendien moeten patiënten bij het kiezen van bovenkleding nadenken over functionaliteit (bijvoorbeeld gemakkelijk openen en sluiten) en duurzaamheid (bescherming tegen weersinvloeden). Ondanks dat je warm en droog blijft, kunnen omvangrijke of zware kleding het bewegingsgemak belemmeren en zelfs jouw evenwicht beïnvloeden.
Naast gelaagde kleding is een andere nuttige wintersuggestie voor artritispatiënten het dragen van warme compressiehandschoenen. Volgens een onderzoek uit 2014 verbeteren handsymptomen, zoals pijn, stijfheid en zwelling aanzienlijk wanneer therapiehandschoenen worden gebruikt, hoewel verbetering in de handfunctie (met uitzondering van grijpkracht) minimaal is.
Compressiehandschoenen variëren in stijl en technologie. Sommigen hebben open vingers, andere geven warmte af via infrarode warmte. Merk ook op dat therapiehandschoenen in het algemeen bedoeld zijn om ondersteuning te bieden in plaats van warmte, wat het hele jaar door nuttig is.
Beweging in de winter
Lichaamsbeweging is cruciaal voor mensen met artritis, maar de koudere, nattere maanden en kortere dagen kunnen het moeilijker maken om in beweging te blijven. Een goed advies voor het hele jaar is om gehydrateerd te blijven en een warming-up van vijf minuten te doen, voordat je aan lichaamsbeweging doet om spierkrampen te voorkomen.
Als de trottoirs in de winter vrij zijn van sneeuw en ijs en de zon schijnt, kunnen mensen met artritis worden aangemoedigd om een wandelingetje te maken en wat vitamine D op te nemen. Vitamine D is belangrijk voor RA-patiënten, omdat studies hebben aangetoond dat lagere vitamine D-spiegels correleren met meer ernstige klinische manifestaties van RA en andere reumatische aandoeningen. (Patiënten moeten nog steeds zonnebrandcrème dragen om schadelijk UV-licht te blokkeren.)
Lage niveaus van vitamine D worden ook geassocieerd met gevoeligheid voor pijn en brengen een groter risico op osteoporose. Als een patiënt niet naar buiten kan, zijn vitamine D-supplementen en een gezond dieet met veel vitamine D aan te raden.
Onveilige omgevingen
Als ijs de straten en voetpaden te gevaarlijk maakt, kan een lidmaatschap in een sportschool verstandig zijn, vooral als de sportschool een binnenzwembad heeft om een oefening met weinig impact mogelijk te maken. Alvorens een oefeningsprogramma te beginnen, zouden artritispatiënten eerst wat tijd met de sportbegeleider moeten doorbrengen om hun doelstellingen en uitdagingen uit te leggen en te bepalen of er geschikte klassen met lage effectoefeningen beschikbaar zijn.
Om gemotiveerd te raken en te blijven, is het goed om een oefenmaatje te zoeken, een andere persoon in hun omgeving die voor dezelfde gezondheidsproblemen staat. Hij/zij kan een goede, passende trainingspartner zijn. Over het algemeen zijn mensen meer geneigd om een nieuwe vorm van lichaamsbeweging te proberen, zoals yoga of wateraerobics, als ze samen met iemand anders zijn.
Zoals bij elk oefeningsprogramma moeten artritispatiënten vóór het begin het advies inwinnen bij hun behandelende geneesheer. Moedig hen aan om langzaam te beginnen en hun lichaam aan te passen aan de verandering, door hun trainingstijd en -intensiteit geleidelijk te verhogen op basis van hoe hun lichaam aanvoelt en hoe goed ze zich aanpassen aan de routine.
Winterklusjes
Werken, klusjes, buitenspelen en boodschappen doen, stoppen niet wanneer het koud weer wordt. Oprijlanen, trappen en trottoirs moeten worden ontdooid en geruimd en de vroege winter omvat vaak een hectische eindejaarsplanning.
►Ontvriezen en sneeuwruimen
Laat je kinderen of kleinkinderen buiten spelen en het zout verspreiden om te ontdooien op de oprijlaan. Sneeuw ruimen daarentegen is een grotere uitdaging en kan een lastige karwei zijn. Als iemand betalen voor deze klus geen optie is, zijn er manieren om ervoor te zorgen dat dit werk veilig wordt aangepakt.
Kies een stevige, niet-plastieke schep met een zachte greep en die qua lengte voor jouw grootte de juiste maat is. Vooruitlopen op het weer en in shiften sneeuw ruimen kan ook helpen, zodat sneeuw niet te zwaar of te modderig wordt om op te tillen. Duw de sneeuw vooruit, til de schep niet op. Om de rug te beschermen moeten patiënten de schepbelasting met hun benen reguleren en regelmatig kleinere hoeveelheden ruimen gedurende de dag, zodat de sneeuwlaag niet te diep wordt.
►Houthakken, stapelen en dragen
Een ander typische winterjob is het stapelen en het binnenhalen van hout of aanmaakhout voor de open haard. Gelukkig zijn er veel goedkope artikelen beschikbaar die zorgverleners kunnen aanbevelen om deze karwei te vergemakkelijken.
Er is een overvloed aan houten rekken voor een goede opeenstapeling, lichtgewicht stoffen stroppen en dragers voor het gemakkelijker heffen en zelfs rollende wagentjes om grotere hoeveelheden houtsblokken gemakkelijker naar binnen te brengen. Voor kleinere splijtwerkzaamheden zijn er houtklovers beschikbaar die speciaal ontworpen zijn voor een beter gebruikscomfort en vermindering van rugpijn.
►Gebruik jouw bronnen
Zoals met alle oefeningen en activiteiten dienen patiënten eerst contact op te nemen met hun zorgverlener vooraleer ze beginnen. In ruil daarvoor moeten zorgverleners zich goed voorbereiden over eventuele aanpassingen om aan hun patiënten te suggereren.
Artritispatiënten kunnen ook zelf informatie en ondersteuning zoeken. Vaak zijn andere mensen die leven met RA en andere vormen van artritis de beste bronnen voor innovatieve en originele probleemoplossingen.
Voor vragen over dit artikel kan je mailen naar info@raliga.be
Meer info op raliga.be over: winter
Bron: Tekst (vrije vertaling) news-medical.net, Rheumatoid Arthritis and Winter Weather